Onderhoud aan de accu

De meesten van ons hebben het wel eens meegemaakt: in plaats van het opgewekte 'plop-plop-plop' doet de startmotor alleen nog 'p-l-o-p...'. Het is verstandig regelmatig onderhoud aan de accu uit te voeren en bijtijds afscheid te nemen van een overjarig exemplaar.

How To: Basis Motoronderhoud - Accu vervangen (Louis X Motorrijders.nl)
Louis How To Videos

Let op: De video's zijn in het Duits.

Accuonderhoud aan de motor

De meesten van ons kennen het wel: op een ochtend komt er in plaats van het opgewekte 'plop-plop-plop' alleen nog 'p-l-o-p...' uit de startmotor. Het is voorbij met de startaccu. En dan genieten we weer van de voordelen van openbaar vervoer, horen we de opbeurende geluiden van onze managers en mogen we na werktijd nog aan de slag in de werkplaats. Maar wie er af en toe aan denkt om de accu te onderhouden, heeft doorgaans geen last van dergelijke ervaringen.

De accu is een onontbeerlijke energiebron voor de motorfiets. Dat geldt des te meer wanneer deze een accu-ontsteking heeft en geen ontstekingsmagneet die de werking van de motor zelf in stand kan houden. 

De accu wordt gevoed met laadstroom van de dynamo, maar die stroom kan alleen worden opgeslagen wanneer de accu in perfecte staat verkeert. Dat betekent: De loodplaten in de accu mogen niet sterk gesulfateerd zijn, wat uiteindelijk leidt tot afsluiting van de platen. Dat zou de accu onbruikbaar maken. Het zuurpeil moet hoog genoeg zijn en de accupolen mogen geen sporen van oxidatie vertonen.

Bij de ontlading wordt er loodsulfaat op de loodplaten gevormd. Tijdens het gebruik vindt dus altijd een lichte sulfatatie plaats. Door het laden wordt het gevormde sulfaat weer verwijderd. Bij de sulfatatie worden kristallen gevormd, die steeds verder groeien wanneer de accu niet wordt opgeladen. Wanneer de kristallaag te dik wordt, kan deze door het laden niet meer worden afgebroken en kan de accu niet meer het volle vermogen leveren. Daarom moeten langdurige stilstand en diepontlading in ieder geval worden vermeden. Het is ook belangrijk dat de accu helemaal wordt opgeladen, want alleen dan kunnen de sulfaatkristallen weer oplossen. In het ideale geval blijft de vloeistof, het elektrolyt, door laden en ontladen voortdurend in beweging. Dat verhindert de aangroei van de sulfaatkristallen.

Een digitale multimeter of (voor standaard accu's) een zuurweger kan uitsluitsel geven over de laadtoestand van de accu. Bij een 12-volts accu geven waarden van meer dan 12,7 volt een volgeladen accu aan; 12,4 volt wijst op een 50% ontladen accu en 12 volt op een lege accu. Een intelligent oplaadapparaat stelt een betere diagnose. Dit voert vóór het laden een test uit en geeft een nauwkeurig beeld van de toestand van de accu. Het kan voorkomen dat de accu zelfs bij voldoende spanning de motor niet meer kan starten omdat de accu gesulfateerd is en niet meer voldoende kracht levert.

Als de laadtoestand van je accu slecht is, is het zaak om de oorzaak te achterhalen. Als je voertuig lange tijd alleen korte afstanden of helemaal niet heeft gereden, hoef je je niet te verbazen over een lege accu. Laad de accu in dat geval gewoon weer op met een oplaadapparaat. Is de accu gewoon hoogbejaard, dan moet deze worden vervangen. Maar als een nieuwe accu tijdens normaal rijden niet wordt opgeladen, kan de oorzaak liggen in schade aan de dynamo, de gelijkrichter, de dynamoregeling of lekstroom. Neem contact op met je werkplaats als je dit probleem niet zelf met de handleiding kunt oplossen. 

Als de motor lange tijd (meer dan 3 maanden) niet wordt gebruikt, is het raadzaam de accu los te koppelen of uit te bouwen om te voorkomen dat deze wordt diepontladen of door elektrische apparaten zoals een alarminstallatie, klokje, startonderbreker, navigatieapparaat, enz. ongemerkt wordt leeggetrokken. De accu kan dan het beste aan een automatische druppellader of een intelligent oplaadapparaat worden aangesloten. Een standaard accu die bijvoorbeeld tijdens de winterstop niet wordt opgeladen, is na 4 maanden al onherstelbaar beschadigd. 

Als het voertuig is voorzien van diverse elektronische apparaten die na het uitbouwen van de accu weer opnieuw moeten worden ingelezen (navigatie, alarmsysteem, enz.), is het gebruik van een laadstopcontact op het voertuig aan te bevelen, zodat de accu niet hoeft te worden uitgebouwd. Voorwaarde is dan wel, dat de accu onderhoudsvrij is.

Welke soorten accu's zijn er?

Fabrikanten monteren doorgaans een standaard-zuuraccu of een onderhoudsvrije zuuraccu in een motor. Het principe van alle zuuraccu's is hetzelfde: ze bestaan uit meerdere loodplaten. De plusplaten zijn van loodoxide, de minplaten van loodpasta. Tussen de platen dient verdund zwavelzuur als vloeibare elektrolytoplossing. Doordat er twee verschillende metalen in één elektrolytoplossing zijn opgenomen, wordt er chemische energie en dus elektrische spanning gegenereerd en opgeslagen. Als de polen buiten de accu via een weerstand met elkaar worden verbonden, wordt de accu ontladen; de chemische energie wordt omgezet in elektrische energie en er is sprake van stroom.

Let op: accuzuur is een bijtende stof, dus je dient voorzichtig om te gaan met uitgebouwde accu's. Als je toch een keer zuur op je huid krijgt, moet je dit snel met veel water afspoelen. Raadpleeg bij contact met de ogen bovendien een arts. Zuurspatten op de kleding leiden meestal tot gaten. Het zuur is ook schadelijk voor gelakte onderdelen van de bike. Roest en uitslag zijn meestal het gevolg. Was zuur daarom grondig af met water!

Onderhoudsvrije accu's

In een onderhoudsvrije accu is het zuur in tegenstelling tot een standaardaccu gebonden (door een vlies tussen de loodplaten of als gel). Omdat deze accu's nauwelijks vocht verliezen door verdamping, kunnen ze na de eerste vulling permanent gesloten blijven. Tijdens de hele gebruiksduur hoeft het vulpeil niet meer te worden gecontroleerd. Deze accu's hebben geen ontluchtingsslang en de cellen worden niet geopend wanneer de accu wordt opgeladen. 

Gelaccu's en sommige speciale microvliesaccu's worden al met een permanente vulling in een afgesloten bak verkocht. De eenvoudige onderhoudsvrije accu wordt geleverd met een bijbehorend pak zuur (zuurdichtheid 1,32 g/cm3) waarmee de accu vóór de ingebruikname wordt gevuld. Vervolgens wordt de accu permanent afgesloten. Onderhoudsvrije accu's mogen in ingebouwde toestand in het voertuig worden opgeladen, bijvoorbeeld via een laadstopcontact. Daarvoor moet altijd een geschikt automatisch oplaadapparaat voor motoren worden gebruikt zie de sleuteltip Oplaadapparaten.

Als een onderhoudsvrije accu diepontladen is, is een speciale oplaadmodus vereist om deze weer te activeren. Deze modus is niet beschikbaar op eenvoudige automatische oplaadapparaten. Daarom is de aanschaf van een intelligent automatisch oplaadapparaat aan te bevelen, zodat iedere situatie het hoofd kan worden geboden. 

Onderhoudsvrije accu's, in het bijzonder gelaccu's, hebben een lagere zelfontlading dan standaardaccu's en een iets hoger koudestartvermogen. Ze zijn echter gevoeliger voor overladen (daarom moet absoluut een automatisch oplaadapparaat voor motoren worden gebruikt). Controleer het regelbereik van je spanningsregelaar wanneer je overweegt over te stappen van een standaardaccu naar een onderhoudsvrije accu.

Microvliesaccu's hebben een veiligheidsventiel dat wordt geopend wanneer de stroom te hoog wordt en er binnenin gassen ontstaan. Microvliesaccu's mogen alleen rechtop (ventiel boven) of licht gekanteld worden ingebouwd en niet ondersteboven, anders kan het zuur eruitlopen.

AGM-accu's zijn microvliesaccu's waarbij het microvlies bestaat uit glasvezelmatten. AGM-accu's hebben een hogere laadstopspanning van 14,7 volt.

Zuiverloodaccu's zijn ook microvliesaccu's (MF). In tegenstelling tot normale MF-accu's zijn de de anode- en kathodeplaten van zuiver lood (eventueel met toevoeging van zilver), zoals de naam aangeeft. Dat verlaagt de interne weerstand, waardoor de stroom wordt bevorderd. Grote voordelen zijn in ieder geval de lage zelfontlading en de lage neiging tot diepontlading. Door toepassing van hoogwaardigere rasterplaten is het gewicht van de accu wel hoger. 

Zowel AGM- als zuiverloodaccu's hebben een zeer goed koudestartvermogen en een duurzame techniek.

Bij gelaccu's is het elektrolyt opgenomen in kiezelzuur. Zo ontstaat een gelachtige massa die geen gas kan vormen. Daarom kunnen deze accu's op een willekeurige positie worden aangebracht. Een bijkomend voordeel van het gelachtige elektrolyt is dat het de accu trillingsbestendig maakt. De interne loodplaten kunnen elkaar in geval van schokken niet raken. 

Opbouw van een onderhoudsvrije gelaccu

Opbouw van een onderhoudsvrije gelaccu

Opbouw van een onderhoudsvrije gelaccu

a) Speciale roosterconstructie: Multilegeringen garanderen hoge geleiding en corrosiebestendigheid.

b) Speciaal actief materiaal: Langere levensduur en een hogere betrouwbaarheid.

c) Doorlopende platensetverbindingen: Geringere binnenweerstand door kortere stroomwegen voor meer startkracht.

d) Gelvormig elektrolyt: Uitloopveiliger, geringe zelfontlading en zeer hoge startkracht.


Onderhoudsvrije lithium-ionaccu

Lithium-ionaccu's vertegenwoordigen het nieuwste en krachtigste in accutechniek. Ze bevatten als cellen meerdere afzonderlijke accupacks. Daarin bevinden zich twee verschillende metaalfolies als anode en kathode, meestal koper en aluminium. Deze worden van elkaar gescheiden door een ionendoorlatend kunststoffolie en ingebed in lithiumhoudend elektrolyt dat geen zuur of water bevat, maar waarin ionen zich toch kunnen verplaatsen.

Lithium-ionaccu's hebben een zeer lage zelfontlading en een lange levensduur als ze goed worden gebruikt en onderhouden. Ze verdragen ongeveer tien keer zo veel laadcycli als loodaccu's, zijn trillingsbestendig en kunnen op een willekeurige positie worden ingebouwd. De bouwwijze is in verhouding compact, hun gewicht extreem laag. Ze mogen echter alleen worden opgeladen met een oplaadapparaat dat speciaal voor lithium-ionaccu's geschikt is. Het vermogen neemt af bij extreem hoge en lage temperaturen, dus ze dienen alleen tussen -10 en +45 graden Celsius te worden ingezet.

Opbouw van een lithium-ionaccu

Opbouw van een lithium-ionaccu

Opbouw van een lithium-ionaccu

a) Poolafdekking: Voorkomen van kortsluiting.

b) Accubeheersysteem: Regelt de laadtoestand van de afzonderlijke cellen en garandeert de hoogste veiligheid.

c) Accupacks: Lithium-cellen bevinden zich in deze packs en kenmerken zich o.a. door hoge energiedichtheid en uiterste geringe zelfontlading.

d) Messing poolaansluitingen: Voor optimale geleiding.

e) Laadtoestandindicator: Eenvoudig herkennen van de laadtoestand.

f) Nylon behuizing: Speciaal ontwikkeld materiaal en daardoor extreem robuust.


Zuuruitslag

Zuuruitslag

Standaard zuuraccu

Dit voordelig geprijsde accutype wordt vooral in oudere motormodellen aangetroffen. Bij een nieuw aangeschafte standaard accu moet het elektrolyt met zuur (niet met water!) worden aangevuld (dichtheid 1,28 g/cm3) In standaard zuuraccu's ontstaan gassen. Daarom hebben ze een ontluchtingsopening waarop een slang wordt aangesloten. De slang geleidt de gassen naar een plaats waar ze geen schade kunnen aanrichten, meestal onder de motor. Vanwege de ontluchtingsopening mogen standaard zuuraccu's alleen rechtop (met de opening boven) worden ingebouwd, anders zou het zuur eruitlopen.

Standaardaccu's moeten worden geladen met geopende cellen. Om neerslag van een zuurnevel in het voertuig te vermijden, moet de accu uit het voertuig worden uitgebouwd.

Zuurdichtheid meten

Zuurdichtheid meten

De laadtoestand kan worden getest met een zuurweger. Open daartoe de stoppen van de afzonderlijke accucellen en zuig een beetje zuur in een zuurweger door de aanzuigbal in te drukken en dan de aanzuigbuis in de accucel te steken. Laat de aanzuigbal los en neem zo veel accuzuur op dat de vlotter drijft. De vlotter in de tester geeft informatie over de laadtoestand. Hoe zwakker de accu, des te lager is de zuurdichtheid en des te dieper daalt de vlotter. Volgeladen accu's hebben een zuurdichtheid van 1,28 g/cm3, lege accu's daarentegen een zuurdichtheid van 1,11 g/cm3. Een waarde van 1,20 g/cm3 komt overeen met een ontlading van 50%.

Let op: Lees de gebruiksaanwijzing van de zuurweger aandachtig door!

De laadtoestand van de afzonderlijke accucellen moet nagenoeg gelijk zijn, anders is er sprake van een defect. Controleer daarom alle cellen. 

Na gebruik van de zuurweger reinig je deze met water. Als het vloeistofpeil van een standaardaccu is gedaald, moeten de afzonderlijke accucellen worden bijgevuld met gedemineraliseerd water tot aan de maximummarkering (controleer dit ongeveer 1 x in de maand). Vul geen zuur bij, dit wordt alleen gebruikt wanneer de accu de eerste keer wordt gevuld. Als later nogmaals zuur wordt toegevoegd, stijgt de zuurconcentratie in de accu tot ontoelaatbare hoogte. Nadat de accuvloeistof weer op peil is gebracht, wordt de accu met een oplaadapparaat weer opgeladen. Tijdens het laden (altijd zonder sluitdoppen van de cellen) ontstaan in de accu explosieve gassen (knalgas). Zorg daarom altijd voor een goede ventilatie van de ruimte, vermijd iedere vorm van open vuur bij de accu, rook niet en zorg dat er geen vonken kunnen ontstaan.

Opbouw van een standaard zuuraccu

Opbouw van een standaard zuuraccu

Opbouw van een standaard zuuraccu

a) Speciale separatoren: Voor hoger startvermogen en langere levensduur.

b) Rooster van zeer stabiel legeringmateriaal: Voor maximaal startvermogen en hoge trillingsbestendigheid.

c) Droog geladen platen: Accu is bij de eerste vulling met de elektrolyt al voorgeladen.

d) Verzegelde polen: Langere levensduur door bescherming tegen vloeistofverlies en corrosie.

e) Doorlopende platensetverbindingen: Voor hoger startvermogen.


De 5 doodzondes voor accu-onderhoud

  • NIET DOEN: Accupoolvet tussen de pool en poolklem smeren – accupoolvet geleidt geen stroom!
  • NIET DOEN: De accu de hele winter niet opladen – uiterlijk om de 2 maanden bijladen.
  • NIET DOEN: Bij gevulde standaardaccu's zuur bijvullen – hiervoor gebruik je gedemineraliseerd water.
  • NIET DOEN: Een verkeerd oplaadapparaat gebruiken – afhankelijk van het accutype is een speciaal oplaadapparaat nodig.
  • NIET DOEN: Onderhoudsvrije accu's openen – het deksel moet gesloten blijven en er mag niets worden bijgevuld!

Belangrijk en de moeite waard om te weten over startbatterijen

 Accu voorgeladen?Vullen met zuur?Onderhoud? (= regelmatige controle van het zuurpeil?)Opslag van het zuur
Standaardaccu'sJa, droog gedeeltelijk opgeladen. De accu moet met een geschikt accu-oplaadapparaat voor motoren volledig worden opgeladen voordat deze wordt ingebouwd.Ja, het zuur moet apart worden besteld. Alle informatie over de zuurhoeveelheden vindt u in de beschrijving van de betreffende accu.Ja! Het zuurpeil dient ongeveer één keer per maand te worden gecontroleerd. Uitsluitend met gedemineraliseerd (of gedestilleerd) water bijvullen, indien nodig. Na de eerste vulling in geen geval zuur bijvullen!Ongebonden in cellen.
Onderhoudsvrije accu's, leeg, incl. zuurpakketJa, droog gedeeltelijk opgeladen. De accu moet met een geschikt accu-oplaadapparaat voor motoren volledig worden opgeladen voordat deze wordt ingebouwd.Ja, de bijbehorende zuurverpakking met exact de juiste hoeveelheid zuur wordt altijd meegeleverd. Er mogen nooit andere zuren in de accu worden gedaan dan de zuren uit het pak zuur dat bij de accu wordt geleverd!Nee, na het eenmalig vullen en afsluiten van de accu is deze voor altijd onderhoudsvrij en mag deze in geen geval nog worden geopend! Het bijvullen van gedemineraliseerd (of gedestilleerd) water of zuur is bij deze accu niet meer nodig en absoluut verboden, omdat de accu daarvan defect raakt!Ongebonden in cellen.
Onderhoudsvrije accu's, voorgevuld met zuur en afgeslotenJa, gedeeltelijk opgeladen. De accu moet met een geschikt accu-oplaadapparaat voor motoren volledig worden opgeladen voordat deze wordt ingebouwd.Nee! De accu mag in geen geval worden geopend en met zuur worden gevuld, omdat deze vooraf al met zuur is gevuld. Afgezien van het opladen is de accu klaar voor inbouw.Nee, deze accu is voor altijd onderhoudsvrij! De accu mag in geen geval worden geopend! Het bijvullen van gedemineraliseerd (of gedestilleerd) water of zuur is bij deze accu absoluut verboden, omdat de accu daarvan defect raakt!Gebonden in microvlies.
Onderhoudsvrije accu's, voorgevuld met gelsubstantie en hermetisch afgeslotenJa, gedeeltelijk opgeladen. De accu moet met een geschikt accu-oplaadapparaat voor motoren volledig worden opgeladen voordat deze wordt ingebouwd.Nee! De accu mag in geen geval worden geopend en met zuur worden gevuld, omdat deze vooraf al met zuur is gevuld. Afgezien van het opladen is de accu klaar voor inbouw.Nee, deze accu is voor altijd verzegeld en onderhoudsvrij! De accu mag in geen geval worden geopend! Elektrolytmengsel gebonden in gelsubstantie.
Onderhoudsvrije accu's met zuiverloodtechnologieJa, gedeeltelijk opgeladen. De accu moet met een geschikt accu-oplaadapparaat voor motoren volledig worden opgeladen voordat deze wordt ingebouwd.Nee! De accu mag in geen geval worden geopend.Nee, deze accu is voor altijd verzegeld en onderhoudsvrij! De accu mag in geen geval worden geopend!Gebonden in absorberend glasvlies in combinatie met dunne platen van zuiver lood. Door de glasvliestechnologie is het zuur volledig geabsorbeerd. Daardoor is de accu op een willekeurige positie in te bouwen.
Onderhoudsvrije accu's met lithium-iontechnologieJa, gedeeltelijk opgeladen. De accu moet met een geschikt oplaadapparaat voor lithium-ionaccu's volledig worden opgeladen voordat deze wordt ingebouwd.Nee! De accu mag in geen geval worden geopend. Deze bevat droge cellen. Afgezien van het opladen is de accu klaar voor inbouw.Nee, deze accu is voor altijd verzegeld en onderhoudsvrij! De accu mag in geen geval worden geopend!Het zuurvrije, lithiumhoudende elektrolyt is in meerdere afzonderlijke accupacks opgesloten.

Onderhoud aan de accu – aan de slag

Stap 1 – Zadel verwijderen

Stap 1: Zadel verwijderen

01 – Zadel verwijderen

Selecteer een accu volgens de specificaties van de fabrikant of de typecode, afmetingen, spanning (6 V of 12 V), het ampèrage, de poolpositie en de plaats van de ontluchting. Verwijder eerst het zadel en controleer vóór het vullen en inbouwen nog een keer of de accu geschikt is en de polen zich aan de goede kant bevinden. 


Stap 2 – Eerst de minkabel en dan de pluskabel losmaken

Stap 2: Eerst de minkabel en dan de pluskabel losmaken 

02 – Koppel de kabel los

Maak bij het uitbouwen van de accu altijd eerst de minkabel en dan pas de pluskabel los. Alleen dan voorkom je effectief kortsluiting met het frame. 

Als de accu met het oplaadapparaat wordt opgeladen, gebruik dan geen oplaadapparaat met een hoog ampèrage voor een auto of van een bouwmarkt. Kies uitsluitend een speciaal voor motoraccu's ontwikkeld apparaat. Oplaadapparaten met een hoog ampèrage werken wel sneller, maar beschadigen de relatief kleine motoraccu door de te hoge laadstroom. 


Stap 3 – Zuur bijvullen

Stap 3: Zuur bijvullen

03 – Zuur bijvullen

Vul standaardaccu's bij met accumulatorzuur met behulp van een accuzuurfles of een kleine vultrechter tot aan de maximumpeilmarkering. Zorg dat je daarbij op een zuurbestendige ondergrond staat! De accu laat bij het vullen gas ontsnappen, dat is normaal.

Alle accu's zijn droog voorgeladen. Toch moet je de accu eerst aansluiten op een oplaadapparaat om deze tot de maximale capaciteit op te laden.

Laat de cellen van een standaardaccu daarna ca. 2 uur ontluchten, controleer het vulpeil opnieuw en sluit de cellen met de doppen. Spoel eventueel uit de accu gemorst zuur zorgvuldig af voordat je de accu inbouwt. 


Stap 4, afb. 1 – Buitenkant van de accu reinigen

Stap 4, afb. 1: Buitenkant van de accu reinigen

04 – Reinigen van de accu

Reinig de accu aan de buitenkant, want een laag vuil kan leiden tot lekstroom en verlies van lading. Besproei de accu daarvoor met een complete reiniger voor motoren, maak de accu schoon met een kwastje en spoel de accu af met water.

Stap 4, afb. 2 – Accupolen reinigen

Stap 4, afb. 2: Accupolen reinigen

Als de accupolen vuil zijn, maak je deze schoon met een messingborstel.


Stap 5 – Contactklemmen reinigen

Stap 5: Contactklemmen reinigen

05 – Contactklemmen reinigen

Reinig ook de contactklemmen van de accu-aansluitkabels.


Stap 6 – Eerst de pluskabel en dan de minkabel bevestigen

Stap 6: Eerst de pluskabel en dan de minkabel bevestigen

06 – Aansluiten van de kabel

Sluit altijd eerst de pluskabel en dan pas de minkabel aan op het voertuig. Zorg dat je de polen niet verwisselt – hierdoor kan niet alleen de nieuwe accu worden beschadigd, maar kunnen ook de generator en de boordelektronica defect raken! 


Stap 7 – De aangesloten polen invetten

Stap 7: De aangesloten polen invetten

07 – Polen invetten

Smeer de aangesloten polen met een beetje PROCYCLE accupoolvet. Zorg bij standaardaccu's altijd dat de ontluchtingsslang zorgvuldig en zonder knikken wordt geplaatst.   


Onze aanbeveling


Het Louis Technisch Centrum

Als je een technische vraag over je motor hebt, neem dan contact op met ons Technisch Centrum. Daar heeft men oneindig veel ervaring, naslagwerken en adressen.

Let op!

Deze tips voor hobbymonteurs vormen algemene handelwijzen die niet van toepassing kunnen zijn op alle voertuigen of alle afzonderlijke onderdelen. Omdat de concrete situatie bij jou ter plaatse sterk kan afwijken, kunnen wij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor de toepasselijkheid van de informatie in deze tips voor hobbymonteurs.

Bedankt voor je begrip.

SearchWishlistUser AccountCartArrow LeftArrow RightArrow Right ThinIcon HomeIcon HomeMenuArrowCaret DownCloseResetVISAmatercardpaypalDHLHermesCheckCheck-additionalStarAdd to Shopping Cartchevron-leftchevron-rightSpinnerHeartSyncGiftchevron-upKlarnaGridListFiltersFileImagePdfWordTextExcelPowerpointArchiveCsvAudioVideoCalendar